Roken is een van de grootste oorzaken van gezondheidsproblemen in Nederland. Veel mensen willen graag stoppen, maar vinden dit erg lastig vanwege de verslavende werking van roken. In deze blog leggen we uit waarom roken zo verslavend is en geven we praktische tips om voorgoed rookvrij te worden.
Waarom is roken zo verslavend?
- Nicotineverslaving
Een van de grootste redenen dat roken zo verslavend is, komt door de nicotine in tabak. Zodra je rookt, komt de nicotine snel in je hersenen terecht, vaak al binnen enkele seconden. Daar zorgt het voor de afgifte van dopamine, een stofje dat je een prettig gevoel geeft. Helaas houdt dit gevoel niet lang aan. Zodra de hoeveelheid nicotine in je lichaam afneemt, krijg je last van ontwenningsverschijnselen, zoals onrust, prikkelbaarheid, en een sterk verlangen naar een nieuwe sigaret. Hierdoor blijf je steeds weer naar een sigaret grijpen om je beter te voelen (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu [RIVM], 2018).
- Psychische en sociale gewoontes
Roken is vaak verweven met dagelijkse gewoontes en rituelen. Voor veel mensen hoort een sigaret bij bepaalde momenten, zoals het drinken van een kop koffie, na het eten, of tijdens stressvolle situaties. Ook je sociale omgeving speelt een belangrijke rol. Als je vrienden of collega’s roken, kan dit de verleiding vergroten om zelf te blijven roken, vooral als roken een manier is om bij de groep te horen (Trimbos-instituut, 2022).
Tip: Bedenk welke gewoontes bij jou de drang om te roken versterken. Probeer een alternatief te vinden, zoals een korte wandeling of het uitvoeren van een hobby.
- Stress en emoties
Veel mensen roken om stress, spanning, of negatieve emoties te onderdrukken. Hoewel roken tijdelijk lijkt te helpen om je te ontspannen, veroorzaakt nicotine op de lange termijn juist meer stress in je lichaam. Je lichaam raakt gewend aan nicotine, waardoor je steeds weer nieuwe nicotine nodig hebt om je ontspannen te voelen (Pomerleau & Pomerleau, 1991).Â
Hoe kun je succesvol stoppen?
- Zoek professionele ondersteuning
Onderzoek toont aan dat de kans om succesvol te stoppen veel groter is wanneer je professionele hulp inschakelt. Dit kan bijvoorbeeld via een stoppen-met-rokenprogramma, zoals dat van Rookvrij en Fitter. Daar krijg je begeleiding van ervaren coaches die je helpen bij het proces. Ze geven je advies, motiveren je, en helpen je omgaan met moeilijke momenten.Â
- Herken je rooktriggers
Iedereen heeft momenten waarop de drang naar een sigaret sterker is, bijvoorbeeld tijdens stress, na het eten, of bij sociale gelegenheden. Het herkennen van deze “rooktriggers” is een belangrijke stap om te stoppen. Zodra je weet wanneer je de meeste trek hebt, kun je manieren bedenken om met deze momenten om te gaan, zoals een ademhalingsoefening, een glas water drinken, of jezelf afleiden met een andere activiteit.
Tip: Schrijf je triggers op en bedenk voor elk van deze situaties een alternatief. Dit helpt je om beter voorbereid te zijn wanneer je de behoefte voelt om te roken.
- Blijf actief en verminder stress
Beweging is een van de beste manieren om de drang naar een sigaret te verminderen en je fitter te voelen. Regelmatig sporten helpt niet alleen om stress te verminderen, maar het verbetert ook je humeur en energieniveau. Daarnaast kunnen ontspanningstechnieken, zoals meditatie of yoga, je helpen om kalm te blijven en je te concentreren op je rookvrije doelen.
Weetje: Wist je dat zelfs een korte wandeling van 10 minuten al kan helpen om je behoefte aan een sigaret te verminderen? (Trimbos-instituut, 2020).
Praktische tips voor een rookvrij leven
Vermijd situaties waarin je normaal gesproken rookt: Vermijd plaatsen of situaties die je in de verleiding brengen om te roken. Zoek afleiding door iets anders te doen, zoals een boek lezen, sporten, of iemand bellen.
Beloon jezelf: Geef jezelf een beloning voor elke dag, week, of maand dat je niet hebt gerookt. Dit helpt je om gemotiveerd te blijven en laat je zien hoe goed je bezig bent.
Schakel je omgeving in: Vertel je vrienden, familie, en collega’s dat je stopt met roken. Hun steun kan je helpen om vol te houden, vooral op moeilijke momenten.
Conclusie
Roken is verslavend door een combinatie van lichamelijke, mentale, en sociale factoren. Nicotine zorgt ervoor dat je lichaam steeds weer om een sigaret vraagt, terwijl gewoontes, stress, en sociale druk deze drang versterken. Maar met de juiste hulp, zelfinzicht, en een gezonde leefstijl kun je succesvol stoppen en een rookvrij leven leiden. Onthoud dat elke stap die je zet, hoe klein ook, een stap is in de richting van een gezonder en gelukkiger leven.
Literatuurlijst:
- Cahill, K., Stevens, S., Perera, R., & Lancaster, T. (2013). Pharmacological interventions for smoking cessation: an overview and network meta-analysis. Cochrane Database of Systematic Reviews.
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). (2018). Roken en volksgezondheid: Feiten en cijfers.
- Trimbos-instituut. (2022). Roken in Nederland: Feiten en cijfers.
Pomerleau, O. F., & Pomerleau, C. S. (1991). Research on stress and smoking: Progress and problems. British Journal of Addiction, 86(5), 599-603.
